نیم ساعتی از وقت خواب سر ظهر بچه‌ها گذشته و شما هنوز می‌توانید صدای آواز خواندن و حرف زدن کودک‌تان از اتاق خواب‌شان بشنوید. این اتفاقی است که اخیرا زیاد اتفاق افتاده است، و شاید آن روزی که همیشه از آن ترس داشتید بالاخره فرا رسیده است؛ حالا زمان آن است که خواب سر ظهر را بزنید.
البته ما خبرهای خوبی هم داریم، اگرچه کودک شما احتمال دارد دیگر به آن خواب سر ظهر نیازی نداشته باشد، اما همچنان یک استراحت در طول روز برای سلامت و شادابی آنها الزامی است. در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا یاد بگیرید چطور می‌توانید کودک‌تان را به جای خوابیدن ترغیب به مستقل بازی کردن در اوقاتی از روز بکنید.
از چه زمانی بیشتر بچه‌ها دیگر به خواب سر ظهر نیاز ندارند؟
بیشتر بچه‌ها جایی در بین ۲ و نیم سالگی و ۵ سالگی دست از خوابیدن سر ظهر می‌کشند. «کمتر از یک دهم بچه‌ها در سن ۵ سالگی هنوز به خواب سر ظهر نیاز دارند.» نقل قول از لی الکساندر، دکتر متخصص بیمارستان نیو جرسی.
چند نشانه وجود دارد که می‌تواند نشانگر این باش که دیگر وقتش است کودک نوپاتان خواب سر ظهر نکند، یا زمانش کوتاه‌تر شود. اگر کودک شما تمایلی به خوابیدن نشان ندهد، و یا بعد از خوابیدن خیلی زود بیدار شود، احتمالا آنقدری خسته نیست که به آن خواب نیاز داشته باشد. در حالتی دیگر، شاید خواب سر ظهر شاید کماکان وجود داشته باشد، اما از طرف دیگر شما شاهد زود بیدار شدن در صبح و یا بیدار شدن در نصف شب باشید.
«یک کودک میزان مشخصی از خواب را در خواب‌دانش دارد.» نقل قول از هیثر والاس، متخصص خواب اطفال. «اگر کودک‌تان در طول روز به اندازه کافی بخوابد، خواب‌دانش خالی می‌شود و دیگر در موقع شب او نیازی به خواب ندارد. چرت زدن زمانی اتفاق می‌افتد که بتواند بین خواب شب و بیداری روز یک تعادل ایجاد کند.»
چرا کمی دست خالی ماندن در روز به هر شکل مسئله مهمی است؟
حتی اگر کودک نوپا شما در طول روز چرتی نمی‌زند، هنوز لازم است که در طول روز اوقاتی را به بیکاری و سکوت سپری کند. «این کار می‌تواند به آنها کمک کند تا به ذهن و جسم‌شان یک استراحتی دهند و از بیش از اندازه خسته شدن‌شان جلوگیری کنند.» نقل قول از دکتر لی الکساندر.
شاید تصور شما از دست دست خالی ماندن این باشد که فرزندتان یک ساعت روی تخت روی شکم خوابش برده است، یا با یک کتاب ورجه وورجه رفتن و یا با عروسک بازی کردن. اما اوقات دست خالی ماندن لزوما نیازی ندارد که به این شکل سپری شود.
«من متوجه شده‌ام که بچه‌ها در طول روز به یک اوقات خالی بدون هیچ تعامل و ارتباط اضافی با والدین یا بچه‌های دیگر نیاز دارند.» نقل قول از دکتر والاس. «برای این کار لزومی نیست که بدن بچه بی تحرک بماند، یا اصلا خودش ساکت بماند. اما وقتی که به تنهایی سپری شود می‌تواند به آنها کمک کند تا یک حال و هوایی عوض کنند و روحیه مثبت را نگه دارند، به این طریق در باقی روز و وقتی که وقت خواب فرا می‌رسد دیگر جنگ و درگیری نخواهد بود.»
فعالیت‌هایی که در زمان استراحت می‌شود انجام داد
این قسمت زیر چند فعالیت که فرزند شما می‌تواند در زمان استراحت انجام دهد را نوشته‌ایم:
1. کتاب‌های صوتی
گوش دادن به کتاب‌های صوتی هم می‌تواند آرام بخش باشد و هم سرگرم کننده. این کار یک جایگزین عالی برای گوشی و تلوزیون است، زمانی که بچه‌ها فقط باید دراز بکشند و چشمانشان را ببندند. کتاب‌های صوتی را می‌توان در زمانی که کودک‌تان مشغول کار دیگری است نیز پخش کرد. گوش دادن به یک داستانی که با صدای بلند خوانده می‌شود می‌تواند برای بیان فرزندتان نیز کمک کننده باشد.
2. رنگ آمیزی
کتاب‌های رنگ آمیزی برای کودکان یک رنج سنی مشخص حس خاصی دارند. رنگ آمیزی استرس را کاهش می‌دهد و آرامش را بیشتر می‌کند. همچنین برای تقویت مهارت فعالیت‌های فیزیکی آرام نیز کمک کننده است. نقاشی کشیدن روی یک ورق کاغذ با مداد شمعی و یا مداد رنگی نیز یک جایگزین خوب می‌تواند باشد.
3. عروسک‌ها
می‌شود برای عروسک‌ها لباس پوشانید، می‌شود از آنها مراقبت کرد، و البته با آنها خاله بازی کرد. هر مدل عروسکی، از عروسک ابر قهرمان‌ها گرفته تا عروسک‌های معمولی و یا عروسک‌های حیوانات، تمام آنها در زمان دست خالی ماندن بسیار برای بازی با تخیل بچه‌ها کمک هستند. بعضی از بچه‌ها به خصوص دوست دارند که نقش پدر و مادر را برای عروسک‌هایشان بازی کنند.
4. خانه سازی
خانه سازی تفریحی است که می‌تواند ذهن فرزندتان را درگیر خلاقیت کند. کار را با یک چیز ساده مثل یک اسباب بازی خانه سازی معمولی آغاز کنید و به مرور به سراغ گزینه‌های دیگر بروید، نظیر خانه سازی‌های آهن ربایی و یا خانه سازی‌های چوبی. با بهتر شدن مهارت فیزیکی فعالیت‌های آرام فرزندتان، آنها می‌توانند با قطعات کوچک‌تر نیز خانه سازی کنند.
5. پازل‌ها
پازل‌ها می‌توانند بچه‌ها خوشحال و سرگرم نگه دارند، تا زمانی که نه بیش از حد سخت باشند و نه بیش از آسان. کار را پازل‌های بزرگ شروع کنید و رفته رفته به سراغ پازل‌های پیچیده‌تر بروید. حواس‌تان باشد که حرص کودک‌تان را با پازل درست کردن در نیاورید. آن پازل‌هایی که برایشان انتخاب کنید که خودشان بتوانند به تنهایی درستش کنند.
6. ایراد یابی
اگر کمی طول کشید تا فرزندتان به تنهایی بازی کردن عادت کند تعجب نکنید. این طبیعی است که برای عادت کردن آنها کمی زمان لازم داشته باشند. از یک زمان سنج استفاده کنید تا وقت به پایان رسیدن ساعت تنهایی بازی کردن قابل مشاهده باشد. کار را با پنج دقیقه شروع کنید و رفته رفته آن زمان را به ۴۵ دقیقه و یا ۱ ساعت برسانید.
اینکه بتوانید کودک‌تان را در این تنهایی مشغول نگه دارید خودش نصف راه است. برای اینکار از اسباب‌بازی‌ها و فعالیت‌هایی استفاده کنید که فقط مخصوص اوقات تنهایی باشند، و به مرور آنها را با جایگزین‌هایشان عوض کنید. «پیشنهاد من این است که از اسباب بازی‌ها و فعالیت‌هایی استفاده کنید که بچه‌ها به علاقه زیادی داشته باشند و بتوانند به تنهایی اوقات‌شان را با آن سپری کنند بدون اینکه اعصاب‌شان خورد شود.» «تنها یک یا دو اسباب بازی برایشان انتخاب کنید، تا هم اتاق‌شان خیلی به ریخته نشود و هم در انتخاب اسباب بازی دچار سردرگمی نشوند»
کلام آخر
شاید دیگر خوابیدن سر ظهر از سن کودک‌تان گذشته باشد، اما به هر صورت یک استراحت کوتاه در طول روز برای کودک‌تان الزامی است (حتی برای خودتان!). شاید برای ساختن یک عادت و روزمرگی جدید زمان و صبر لازم باشد، اما خب ارزشش را دارد. اینکه در هر روز کودک شما یک زمانی را به تنهایی سپری کند می‌تواند به آنها کمک کند تا یک استراحتی به ذهن‌شان بدهند و از خستگی زیاد به موقع عصر جلوگیری کنند. بمانند همیشه، در صورتی که از بابت چرخه خواب فرزندتان نگرانی یا سوالی داشته باشید، از مشاور یا متخصص کودک کمک بگیرید.